Auteur: Rekenkamer Breda

De Rekenkamer Breda heeft deelgenomen aan het Doe Mee onderzoek van de NVRR naar De praktijk van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) bij decentrale overheden. De Rekenkamer heeft daar zelf een deelrapport over opgesteld. Naast algemene conclusies/aanbevelingen zijn ook specifieke conclusies/aanbevelingen voor de gemeente Breda opgenomen. De conclusies luiden:
1. Evenals landelijk besteedt de gemeenteraad Breda weinig aandacht aan de openbaarheid van informatie en de Wob. Zij krijgt ook weinig info.
2. De gebrekkige dossiervorming tav de Wob is een belangrijk aandachtspunt voor de gemeente Breda. De gemeente Breda heeft uitsluitend de Wob-verzoeken bewaard, niet de antwoorden of de informatie die aan verzoekers zijn gestuurd. Er is dus niet te onderzoeken hoe de gemeente Breda heeft geantwoord.
3. Weinig uitleg over de Wob op de Bredase website en over wanneer/hoe informatie opgevraagd kan worden.
4. Ook de gemeente Breda kampt met onvoldoende ambtelijke capaciteit om Wob-verzoeken snel en goed te kunnen behandelen.
5. De gemeente Breda overschrijdt in zo'n 30% van de Wob-verzoeken de maximale beslistermijn.
6. De gemeente Breda wijst ongeveer de helft van de Wob-verzoeken af. Dat is iets meer dan gemiddeld bij andere gemeenten. Uit de vragenlijsten en dossiers blijkt dat er weinig onderbouwing gegeven wordt tav de afwijzingen en de weigeringsgronden.
7. Evenals andere gemeenten besteedt de gemeente Breda weinig aandacht aan actieve openbaarmaking van informatie.

De Rekenkamer Breda kijkt in deze rekenkamerbrief naar de leesbaarheid van het Jaarverslag 2021 van de gemeente Breda, de financiële positie van de gemeente Breda en de inhoudelijke verantwoording over wat bereikt is met het beleid van de gemeente Breda. De Rekenkamer formuleert een zestal aanbevelingen voor de raad om mee te nemen in de bespreking van het Jaarverslag:
1. Maak het jaarverslag korter, meer resultaatgericht en meer evaluatief.
2. Verbeter de informatie over risico’s; raad, voer een gesprek over verhouding vermogen-risico’s.
3. Stel inhoudelijke doelen, concretiseer deze en geef de resultaten/effecten van het beleid voor de burgers beter weer.
4. Blijf als raad expliciet aandacht besteden aan de grote maatschappelijke opgaven en de achterstanden in de stad, en de resultaten die de gemeente boekt in deze.
5. Langere voorbereidingstijd tussen aanbieden en bespreken van jaarverslag gewenst.

De gemeente Breda kent een grote leegstand van kantoren: eind 2020 stond 18,7% van de kantoren in Breda leeg tegenover landelijk 8,2%. Ook zijn veel kantoren in Breda verouderd en voldoen niet aan de komende eisen om energielabel C (per 1 jan. 2023) en energielabel A (per 1 jan. 2030) te hebben. Sinds 2012 zet Breda in op het ombouwen van leegstaande en verouderde kantoren met name naar woningen, maar daarin is te weinig bereikt om de leegstand van kantoren te laten dalen. De conclusie uit het onderzoek is dat de gemeente Breda sinds 2011 meer kantoren heeft bijgebouwd en er meer kantoren zijn opgeknapt en weer in de markt gezet, dan dat er uit de voorraad gehaald zijn en getransformeerd of gesloopt zijn. Sinds 2011 hebben 74 transformaties van kantoren naar woningen plaatsgevonden in Breda, waarbij 853 woningen zijn gerealiseerd. Bijna de helft van die woningen zijn studentenwoningen. Tweederde van alle transformaties betreft een kleine transformatie naar slechts 1-3 woningen. De meeste transformaties zijn in de periode 2016 t/m 2018 verricht. De afgelopen jaren is het aantal transformaties achtergebleven ondanks de grote behoefte aan woningen in Breda. De Rekenkamer constateert dat in Breda fors moet worden ingezet op verduurzaming van de huidige courante kantoren en het transformeren van kantoren waar geen vraag meer naar is. Er ligt voor Breda nog een grote opgave ten aanzien van kantoren, vernieuwing en transformaties.

De Rekenkamers van Arnhem, Breda en Tilburg en de rkc Oss hebben gezamenlijk onderzoek gedaan naar welke lokale coronasteunmaatregelen door de 4 gemeenten zijn ingezet en welke rol de gemeenteraden hebben vervuld of konden vervullen. Uit het onderzoek blijkt dat de gemeenten snel en veelal dezelfde maatregelen hebben ingezet, maar dat de uitgangspunten tav die inzet verschilden. Ook het budget dat de gemeenten zelf hebben ingezet verschilt, evenals de afspraken hierover. Verder constateert het onderzoek dat de democratische beginselen extra aandacht verdienen in de gemeenten. Met name in de eerste periode namen de colleges de besluiten en werd de raad achteraf geïnformeerd. Ook daarna heeft geen van de raden meerdere keuzes voorgelegd gekregen of zijn meerdere scenario’s met risicoberekeningen voorgelegd. Ook zijn criteria voor steun niet concreet toetsbaar voor de raden. In geen van de gemeenten zijn vooralsnog de langere termijn-gevolgen van de coronacrisis voor de maatschappij onderzocht. Iedere Rekenkamer heeft een eigen bestuurlijke nota met aanbevelingen toegevoegd aan het overkoepelende rapport (4 gemeenten samen) en het separate deelrapport per gemeente.

De Rekenkamer Breda constateert dat de segregatie in Breda is toegenomen in de periode 2014-2019. Globaal zijn de buurten die al in goede doen waren, verder verbeterd en de buurten waar al achterstanden bestonden, verder achteruit gegaan. Dat laatste geldt met name voor 11 Bredase buurten die de gemeente Breda sinds 2015 als kwetsbare of vroegsignaleringsbuurten aanduidt.
De gemeente Breda wilde met name door haar woon- en ruimtelijke beleid en het specifieke wijkimpulsbeleid streven naar meer gemengde wijken, minder concentraties van kwetsbare mensen en minder achterstanden in wijken. Deze doelen heeft de gemeente Breda beperkt bereikt in de periode 2014-2019. De Rekenkamer constateert dat het de gemeente Breda, deels door landelijke factoren, niet gelukt is om de segregatie in de stad tegen te gaan.