Skip to main content

Auteur: Rekenkamer Metropool Amsterdam RA

Openbaar maken van overheidsinformatie in Amsterdam

In Openbaar maken van overheidsinformatie in Amsterdam onderzochten we in hoeverre het college van Amsterdam doeltreffend en rechtmatig handelt bij het actief en passief openbaar maken van overheidsinformatie. Ondanks dat we zien dat het college in de afgelopen jaren allerlei ontwikkelingen in gang heeft gezet om meer open te zijn concluderen we dat het college nog onvoldoende doeltreffend en rechtmatig handelt bij het openbaar maken van overheidsinformatie.

College zet zich in voor meer openheid
Uit ons onderzoek blijkt dat het Amsterdamse college meer informatie openbaar wil maken. Hiervoor heeft het college beleid vastgesteld, een centrale werkinstructie voor het afhandelen van Wob-verzoeken opgesteld en zijn er veranderingen in de organisatie doorgevoerd. Zo is er een informatiecommissaris aangesteld en is er een Wob-ondersteuningsteam gekomen.

Ruimte voor verbetering
Het aantal Wob-verzoeken kan eind 2021 slechts geschat worden en het college stuurt niet op het tijdig afhandelen van Wob-verzoeken. Van de Wob-besluiten is 58% te laat genomen. Het college heeft 7 van de 13 beleidsambities (deels) gerealiseerd en er is minder informatie uit eigen beweging openbaar gemaakt dan voorgenomen. De informatie op de website is nog niet volledig en de gemeenteraad is niet geïnformeerd over de realisatie van beleidsambities en de afhandeling van Wob-verzoeken.

Afhandeling meldingen openbare ruimte Weesp

Driekwart van de meldingen openbare ruimte die de gemeente Weesp ontvangt, gaat over ‘wegen, verkeer en straatmeubilair’, ‘openbaar groen en water’ en ‘overlast in de openbare ruimte’. In 2020 ontving Weesp ruim 3.586 meldingen, een stijging van 30% ten opzichte van 2019. De afhandeling van deze meldingen is na de ambtelijke fusie met Amsterdam verbeterd, maar de doeltreffende en doelmatige afhandeling blijft aandacht vragen.

Met de ambtelijke fusie tussen Weesp en Amsterdam en de overstap op het Amsterdamse meldingssysteem is de afhandeling van meldingen openbare ruimte steeds meer een Amsterdamse aangelegenheid geworden.

Meldingen openbare ruimte Zaanstad

Meldingen openbare ruimte die de gemeente Zaanstad ontvangt, gaan veelal over kapotte lantaarnpalen en rondslingerend afval. De gemeente is verantwoordelijk voor een goede afhandeling. Het aantal afgehandelde meldingen was in 2020 25.545, een stijging van 40% ten opzichte van 2018. Het college in Zaanstad wil dat 95% van reguliere meldingen openbare ruimte binnen 30 dagen wordt afgehandeld (spoedmeldingen binnen 2 dagen) en dat 65% van de melders tevreden is over de afhandeling. Daarnaast streeft het college naar een gebruiksvriendelijk meldproces en het actief informeren van melders over de afhandeling van hun melding. Het college heeft deze ambities nog niet bereikt.

Afhandeling meldingen openbare ruimte in Amsterdam

Driekwart van de meldingen openbare ruimte die de gemeente Amsterdam ontvangt, gaan over ‘afval’, ‘wegen, verkeer en straatmeubilair’ en ‘overlast in de openbare ruimte’. Het college is verantwoordelijk voor een goede afhandeling van de meldingen. In 2020 ontving Amsterdam ruim 385.000 meldingen, een stijging van 88% ten opzichte van 2018. De afhandeling van meldingen openbare ruimte beoordelen wij als gedeeltelijk doeltreffend.

Dienstverlening aan kwetsbare groepen

De gemeente Amsterdam heeft grotendeels adequaat gereageerd op de lockdownsituatie. De gemeente paste de bestaande dienstverlening aan bij de algemene voorzieningen voor dak- en thuislozen en bij preventie voor mensen met geldproblemen. Daarnaast gaf ze nieuwe diensten vorm. De gemeente deed dit adequaat; ze doorliep een proces waarin ze continu reflecteerde en acteerde en handelde veelal snel. Maar in het doorlopen van het proces was ze niet altijd zorgvuldig.

Gemeentelijke rioolwatertaken: inrichting

De gemeente Amsterdam is verantwoordelijk voor een goede werking van het riool en laat de uitvoering en het beheer ervan over aan Waternet. Waternet is een gemeenschappelijke operationele organisatie, waarin Amsterdam samenwerkt met het waterschap Amstel, Gooi en Vecht.

De riolering in Amsterdam is een complex en omvangrijk onderwerp. Daarom delen we ons onderzoek op in verschillende deelonderzoeken. Het eerste deelonderzoek gaat over de inrichting en het aansturen van de gemeentelijke rioolwatertaken en de centrale vraag is: in hoeverre voeren de verschillende partijen de gemeentelijke rioolwatertaken in Amsterdam adequaat uit? Vervolgens richt het tweede deelonderzoek zich meer op de daadwerkelijke uitvoering van de rioolwatertaken.

Project 1012: een onderzoek naar de aanpak van de Amsterdamse oude binnenstad

Hoewel onder meer verbeteringen in de openbare ruimte en stijgende vastgoedprijzen aanwijzingen zijn voor een economische opwaardering, heeft deze opwaardering niet geleid tot het gewenste diverse en hoogwaardige aanbod van functies. De gemeente heeft geen grip weten te krijgen op de economische ontwikkeling. Er is dan ook veel onvrede over de ontstane situatie. De buurt lijkt er niet beter op te zijn geworden en men heeft het gevoel niet tegen de markt op te kunnen. Verder lijkt het wel gelukt om de overheid meer nadrukkelijk aanwezig te laten zijn in het gebied en de raamprostitutie beter beheersbaar te maken. Criminele activiteiten zijn echter van karakter veranderd en heimelijker geworden. Ook is het onze indruk dat mensenhandel nog regelmatig voorkomt in de Amsterdamse raamprostitutie. Het sluiten van de ramen heeft daarbij een negatief effect gehad op de positie van sekswerkers. Om grip te krijgen op de buurt is een aanpak noodzakelijk waarbij ambities en inspanningen meer in evenwicht zijn en deze lang kunnen worden volgehouden.

Evenwichtig woningaanbod

In het onderzoek is de rekenkamer nagegaan hoe het gemeentebestuur kan interveniëren in de woningmarkt en welke maatregelen ze daadwerkelijk neemt om tot een evenwichtig woningaanbod te komen. De rekenkamer wil voor één of twee specifieke groepen het probleem wat beter in beeld brengen door te bekijken welke mogelijke instrumenten de gemeente kan inzetten om het aanbod van woningen voor deze groepen te beïnvloeden en door te bekijken in hoeverre de gemeente daarvan gebruik maakt.

Wta (Wet toezicht accountantsorganisaties)-beoordelingsonderzoek ACAM (Auditdienst Amsterdam)

De rekenkamer onderzocht of ACAM voldoet aan Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta). Hiertoe zijn onderdelen van het controledossier van de gemeenterekening 2016 meer diepgaand gereviewd. De rekenkamer heeft in het onderzoek geen informatie aangetroffen op basis waarvan zij zou moet concluderen dat ACAM niet in voldoende mate aan de in de Wta gestelde eisen voldoet. De rekenkamer is op basis van de gemeentewet belast met het doorlopende toezicht op ACAM voor zover ACAM wettelijke controles uitvoert. In de rekenkamerbrief zijn de uitkomsten van ons Wta-beoordelingsonderzoek ACAM samengevat.

Armoedebeleid en de impact op kinderen

Het onderzoek van de rekenkamer richt zich op de vraag op welke wijze het armoedebeleid van de gemeente Amsterdam bijdraagt aan het mee doen van alle Amsterdammers ongeacht de dikte van de portemonnee. Daarbij willen we inzichtelijk maken wie wel en wie niet profiteren van het gemeentelijke armoedebeleid en de intensivering van dat beleid.

Grip op samenwerkingsverbanden Zaanstad

Gemeenten voeren steeds meer taken in samenwerking met anderen uit. Dit maakt het voor raadsleden lastig om overzicht en grip te houden op de samenwerkingsverbanden. De rekenkamer heeft onderzocht hoe dit in Zaanstad is. Wij concluderen dat het Zaanse college de raad op voldoende wijze ondersteunt en de raad overwegend grip heeft op samenwerkingen. Het kan echter beter.

Subsidies bewonersondersteuning en belangenbehartiging

De gemeente wil bewonersondersteuning en belangenbehartiging aanbieden als basisvoorziening aan alle Amsterdammers. Wij zijn in dit onderzoek nagegaan of de gemeente in voldoende mate heeft geborgd dat het daarvoor beschikbaar gestelde budget doeltreffend, doelmatig en rechtmatig wordt besteed. We constateren dat de gemeente dit op hoofdlijnen in voldoende mate heeft gedaan. Het zicht van de gemeente op de doelmatige besteding van de subsidies is nog onvoldoende. Het ontvlechtingsproces van twee subsidieontvangende organisaties HA en ASW (thans !WOON) had beter gekund en er is nog geen sprake van een vruchtbare samenwerking tussen beide organisaties.

Zicht op de financiële positie: een onderzoek naar de informatiewaarde van de jaarstukken van Amsterdam

De rekenkamer constateert in dit onderzoek dat het nog erg moeilijk is om snel en compact een samenhangend beeld van de financiële positie van de gemeente Amsterdam te verkrijgen. Benodigde informatie is niet altijd beschikbaar of is soms onjuist. Ook wordt de informatie lang niet altijd goed toegankelijk gepresenteerd. Zo ontbreekt vaak een meerjarig perspectief en komt het ook nog voor dat duidingen van de gepresenteerde informatie ontbreken.

Inhuur met beleid

Het doel van het onderzoek is om inzichtelijk te maken hoe het gemeentebestuur handelt op het gebied van externe inhuur. De focus ligt hierbij op het beoordelen van het gevoerde beleid en de wijze waarop hierover verantwoording aan de gemeenteraad wordt afgelegd. Tevens willen wij inzichtelijk maken met welke kosten de externe inhuur van medewerkers gepaard gaat en hoe deze zich verhouden tot die van de vaste krachten.