Auteur: Rekenkamer Zoetermeer

De rekenkamercommissie Zoetermeer heeft samen met de rekenkamer(commissie)s van alle H10-gemeenten onderzoek gedaan naar

1. de belangrijkste oorzaken van de toename van de kosten in de jeugdzorg en
2. de vraag of de gemeenteraden voldoende inzicht hebben in de ontwikkeling van de kosten.

Het onderzoek is in drie delen opgesplitst. Om de eerste vraag te beantwoorden is een uitgebreide data-analyse uitgevoerd (deel I en II). Deze maakt duidelijk welke jeugdzorgproducten vooral verantwoordelijk zijn voor de kostenstijging. Ook is bekeken of de kostenstijging is toe te schrijven aan de stijging van het aantal jongeren, het aantal uren gedeclareerde zorg of het gemiddelde uurtarief.

Ter beantwoording van de tweede vraag, is een normenkader opgesteld waaraan raadsinformatie idealiter zou moeten voldoen om inzicht te bieden in de ontwikkeling van de kosten (deel III). Hoewel sommige rapportages een vrij goed beeld gaven, constateert de rekenkamercommissie over de gehele linie dat de informatie onvoldoende inzichtelijk is en bovendien versnipperd over verschillende informatiestromen.

De Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR) heeft halverwege 2020 een ‘DoeMee-onderzoek’ georganiseerd naar de afhandeling van de meldingen openbare ruimte (MOR). De rekenkamercommissie Zoetermeer heeft besloten hierin te participeren en legt daarbij ook een relatie met het eigen onderzoek, uit 2018, naar beheer en onderhoud van de openbare ruimte. De rekenkamercommissie complimenteert de gemeente Zoetermeer met de werkwijze rondom de MOR. Uit het DoeMee-onderzoek komt naar voren dat Zoetermeer zich in veel opzichten bevindt in de voorhoede van de onderzochte gemeenten.

Wel blijft de rekenkamercommissie kritisch op het gebrek aan rapportage aan de raad. Inzicht is voor de raad niet alleen van belang voor zijn controlerende rol, maar zeker ook voor zijn volksvertegenwoordigende rol.

Daarom wil de rekenkamercommissie de raad én het college nogmaals aandacht vragen voor de eerder, in het onderzoek uit 2018, geformuleerde aanbevelingen:

• Zorg als college voor een periodieke rapportage aan de raad.
• De raad kan los daarvan ook uit zichzelf vragen om een rapportage.

De rekenkamercommissie heeft onderzoek gedaan naar de stand van zaken rondom de invoering van de Omgevingswet in Zoetermeer. Onderzocht is welke zaken op koers lopen en welke zaken nog (extra) aandacht behoeven. Er blijkt over de gehele linie genomen voldoende voortgang. Wel zijn er zorgen over bijvoorbeeld factoren die niet lokaal beïnvloedbaar zijn en over het kennisniveau van raadsleden. De rekenkamercommissie beveelt daarom onder andere aan om voldoende tijd in te bouwen voor leren en evalueren, aandacht te besteden aan de invulling van het participatiebeleid en aan de informatievoorziening.

In het voorjaar van 2018 heeft de rekenkamercommissie een vooronderzoek uitgevoerd naar de inzet van het subsidie-instrument in algemene zin. Met het vooronderzoek wilde de rekenkamercommissie voor de raad inzichtelijk maken op welke wijze en in hoeverre de gemeente Zoetermeer ervoor zorgt dat de subsidies die zij verstrekt doeltreffend en doelmatig worden ingezet. Eén van de bevindingen toen, was dat de gemeente Zoetermeer werkte aan de modernisering van het stelsel van subsidieverstrekkingen. Geconcludeerd werd verder dat de raad in het subsidiebeleid volgend is in plaats van kaderstellend. De raad mist inzicht in de keuzes die in het subsidiebeleid worden gemaakt. Dit terwijl de gemeente jaarlijks ongeveer €30 miljoen aan subsidies verstrekt, wat gelijk staat aan zo’n 8% van de gemeentebegroting.
Uit dit vervolgonderzoek komt een overwegend positief beeld naar voren van het subsidiebeleid en het subsidieproces van de gemeente Zoetermeer. De kaders van en de besluitvorming over subsidieverlening zijn transparant. Subsidieontvangers hebben waardering voor de toegankelijkheid en meedenkende houding van hun contactpersonen binnen de ambtelijke organisatie. Voor enkele onderdelen wordt nog een mogelijkheid tot verbetering gezien. Er vindt bijvoorbeeld nauwelijks evaluatie plaats en er is geen bewuste afweging tussen inkoop en subsidie. De informatievoorziening aan de raad kan scherper en het vaststellen van indicatoren kan behulpzaam zijn in monitoren en beoordelen.