Hoe formuleer je goede toetsende vragen om tot oordelen over beleid te komen? En wat zijn geschikte normen om overheidsbeleid aan te toetsen? Dergelijke vragen staan centraal in de Handleiding doelmatigheids- en doeltreffendsheidsonderzoek (DDO) die in de afgelopen periode is ontwikkeld door onderzoekers van de Algemene Rekenkamer.

Hoewel de handleiding is ontwikkeld voor het doen van rekenkameronderzoek op het niveau van het Rijk, bevat de handleiding ook een groot aantal elementen die van belang zijn bij het doen van rekenkameronderzoek bij decentrale overheden. Tijdens de lunchseminar op 8 september om 12 uur nemen Jan van Dam (Algemene Rekenkamer) en Ruud van Druenen (Algemene Rekenkamer en tevens lid van het NVRR Ontwikkelteam) jullie mee in de belangrijkste elementen van de handleiding die relevant zijn voor lokaal rekenkameronderzoek. Dat proberen zij zo veel mogelijk te doen aan de hand van toepassingen in concrete voorbeelden. Uiteraard nemen zij ook ruim de tijd om vragen te beantwoorden over de handleiding en rekenkameronderzoek naar doeltreffendheid en doelmatigheid in algemene zin.

Decentrale rekenkamers voeren sinds 2005 onderzoeken uit op onderwerpen uit een grote verscheidenheid aan beleidsterreinen waar de decentrale overheden voor verantwoordelijk zijn. Er zijn onderwerpen die steeds weer door rekenkamers worden geagendeerd, zoals grote projecten, inkoop & aanbestedingen, externe inhuur of verbonden partijen. Over deze onderwerpen zijn al veel rekenkamerrapporten verschenen en opgenomen in de bibliotheek van de NVRR. Door de veelheid kan het soms lastig zijn om de weg in de onderzoeksvragen en normenkaders te vinden en keuzes te maken. De NVRR wil met behulp van metadossiers de kennis die in de bibliotheek van de NVRR te vinden is voor rekenkamers en andere geïnteresseerden ontsluiten.

We laten de rekenkamerrapporten op één onderwerp door een ervaren onderzoeker analyseren op de grootste gemene delers en (lokale) verschillen. De opbouw van de metadossiers is voor elk onderwerp uniform, zodat de informatie uit de gebundelde rapporten op een systematische manier toegankelijk gemaakt wordt. In 2021 zijn we gestart met een metadossier op het onderwerp jeugdhulp. In totaal zijn meer dan 40 rekenkamerrapporten van rekenkamers uit kleinere tot grote gemeenten in het metadossier opgenomen. Voor de metadossiers is een applicatie ontwikkeld, die via de website van de NVRR toegankelijk is, waardoor de rapporten en hun inhoud op een gemakkelijke wijze aangeboord kunnen worden.

Op dinsdag 5 juli wordt het metadossier gepresenteerd, van 12.00-13.00 uur tijdens een lunchwebinar.

Er is veel gebeurd in ons werkveld in het afgelopen jaar, sinds het laatste NVRR-congres. Het wetsvoorstel Versterking decentrale rekenkamers is door de Tweede Kamer aangenomen, de projectgroep lokale rekenkamers is van start gegaan en de rekenkamers en publiceren hun onderzoeken verder gewoon door ten dienste van het decentrale bestuur. De hoogste tijd om elkaar weer in NVRR-verband te ontmoeten, kennis te delen en elkaar bij te praten over al die ontwikkelingen. Keynote speaker is Marjolein van Asselt, directeur Rekenkamer Rotterdam, over de reputatie van de rekenkamer. Daarna behandelen we in workshops verschillende actuele onderwerpen, zoals de democratische legitimiteit van complexe processen, het sturen met prestatie-indicatoren, de samenwerking van rekenkamers op onderzoek, het rekenkamerwerk bij waterschappen en het samenspel tussen college en de raad. 

Update 31 augustus: dit congres is geannuleerd. Het aanmeldformulier is niet meer beschikbaar.

Het bestuur heeft op woensdag 31 augustus besloten om het congres, dat gepland staat op 16 september, te verplaatsen naar het voorjaar van 2023.

Hiervoor zijn twee redenen:

• Vlak ervoor, namelijk op 13 september staat het Wetsvoorstel Versterking decentrale rekenkamers geagendeerd voor de commissie BiZa/AZ van de Eerste Kamer. We hadden al een uitgebreid inhoudelijk programma voor het congres en willen voldoende ruimte en gelegenheid bieden om met elkaar van gedachten te wisselen over de ontwikkelingen en gevolgen m.b.t. het Wetsvoorstel. Dat past nu niet meer bij elkaar.
• Ondanks extra inspanningen om meer deelnemers voor het congres te krijgen, bleef het aantal deelnemers ver achter de verwachting.

Het bestuur beraadt zich op hoe we aan (delen van) het congres een ander vervolg kunnen geven en zullen z.s.m. een nieuwe datum bekend maken.

Het uitvoeren van rekenkameronderzoek is een opgave waar alle gemeenten, provincies en waterschappen in Nederland verantwoordelijk voor zijn. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door lokale rekenkamers en rekenkamercommissies.

Er zijn de afgelopen jaren enorm veel rekenkameronderzoeken verschenen en deze werken op allerlei manieren door in het openbaar bestuur. Het is van belang de impact van rekenkameronderzoek zo groot mogelijk te laten zijn. Doorwerking van rekenkameronderzoek wordt in hoge mate gefaciliteerd door een onberispelijke kwaliteit van het onderzoek.

Dit najaar organiseert de ESSB Academy (onderdeel van de Erasmus Universiteit Rotterdam) de 17^de editie van de cursus Rekenkameronderzoek.

Ook dit jaar zal er weer een bijdrage zijn van de NVRR (door voorzitter dr. Ans Hoenderdos). En zoals ook in de voorgaande edities krijgen de leden van de NVRR 10% korting.
De cursus vindt plaats op 4, 5 en 6 oktober en 2 en 3 november 2022 in Rotterdam.

Eindelijk is er gelegenheid tijd om elkaar in een fysieke bijeenkomst op informele wijze te ontmoeten en ook weer kennis te delen in relatie tot het Rekenkamerwerk!

Daarom nodigen wij leden van Limburgse Rekenkamers en -Rekenkamercommissies, geïnteresseerde raadsleden en griffiers uit voor een ontmoeting in Roermond op 17 juni 2022.

Er is een inhoudelijk programma, maar de bijeenkomst geeft zeker ook volop gelegenheid voor informele ontmoeting bij de ontvangst en borrel na afloop.

Bij deelname graag uiterlijk 30 mei aanmelden bij: arnovestjens@roermond.nl. Bij aankomst kunt u zich melden bij de publieks-ingang van het stadhuis aan de Markt. Het NS station ligt op 7-8 minuten lopen van het stadhuis. Parkeren (betaald) kan in parkeergarage Q-park Roersingel 13, Roermond of parkeergarage Kazerneplein, Maashaven 144, Roermond. Vanuit daar is het 5 minuten lopen naar stadhuis.

Programma

13.30
Ontvangst met koffie en vlaai (in de Burgerzaal, het programma vindt vanaf 14.00 plaats in de Tuinzaal).

14.00
Opening door Angelique Hubens, voorzitter Kennisplatform. Angelique Hubens is lid van de Rekenkamers van Gennep en Nieuwegein.

14:10
De meerwaarde van een rekenkamer.
Na bijna 20 jaar ervaring met het fenomeen “Rekenkamer” kunnen we een balans opmaken. Is de Rekenkamer een cadeautje voor de raad en -zo ja- waar zit dan “het plezier” voor de raad en op welke manier geef je inhoud aan je rol als Rekenkamer, hoe blijf je actueel en hoe richt je het onderzoek meerjarig in.
Presentatie in interview-vorm waarbij John Lommen (secretaris Rekenkamer Leudal) in gesprek gaat met Ard Schilder (directeur-secretaris van de Zuidelijke Rekenkamer) en Simon Duindam (lid en onderzoeker van de Rekenkamer Leudal).
Ook gelegenheid voor verder gesprek met de aanwezigen.

15.00
Korte pauze.

15.10
De meerwaarde van rekenkamersamenwerking
Emiel Broere, tot voor kort extern lid van de Rekenkamer Venlo, gaat in op de kosten en baten van de samenwerking van 11 Limburgse rekenkamer(commissie)s in 2021 in het onderzoek naar BsGW, de Limburgse belastingsamenwerking.
Het rapport is online te vinden op: https://www.venlo.nl/onderzoeken-rekenkamer)
Vervolgens gesprek met de aanwezigen: wat levert samenwerking op en wat moet je erin investeren?

16:00
Informele afsluiting/Borrel.

Op vrijdag 24 juni om 10 uur vindt de eerste ALV van 2022 plaats. Op de agenda onder meer de jaarstukken van 2021 en de voordracht van een nieuw bestuurslid.

In de verdiepende module P&C-cyclus maak je kennis met alle onderdelen van de P&C-cyclus van een gemeente en krijg je inzicht hoe je deze als gemeentelijke rekenkamer(commissie) kunt benutten. Dit is geen verdiepende module gemeentefinanciën of BBV.
In deze module staat de P&C-cyclus centraal en krijg je op hoofdlijnen inzicht in hoe je de bijbehorende documenten van de P&C cyclus als rekenkamer(commissie) kunt lezen en benutten.
Je krijgt inzicht in de functie van de P&C cyclus en aan de hand van de P&C-cyclus voor begroten en verantwoorden leert hoe de financiën van de gemeente op hoofdlijnen zijn opgebouwd.
Verder krijg je bij elke fase van de P&C-cyclus aan de hand van een actieve oefening inzicht hoe je als rekenkamer(commissie) deze fase kunt benutten.
Na afloop van de cursus kun je de stukken van de P&C-cyclus begrijpen en beredeneren welke instrumenten je hebt om raadsleden te ondersteunen in hun kaderstellende en controlerende rol.
De verdiepende module P&C-cyclus is gericht op de leden en ondersteunende staf van gemeentelijke rekenkamer(commissies).
De module zal worden verzorgd door dr. Sjoerd Keulen. Sjoerd is expert onderzoeker bij de Algemene Rekenkamer en bestuurslid van de rekenkamer Utrecht.

De verdiepende module wordt op vrijdag 20 mei in 2 interactieve sessies van elk 2 uur op Zoom verzorgd (van 11.00 – 13.00 en van 14.00 – 16.00 uur).

De kosten zijn €100 voor leden en €150 voor niet-leden.

Op 10 juni van 10 tot 12:30 uur vindt er een fysieke bijeenkomst van de landelijke kenniskring plaats. Het is goed om elkaar na lange tijd weer fysiek te spreken en ook is het een mooi moment om kennis te maken met de nieuwe voorzitter van de kenniskring Birgitta Dolfing. Het onderwerp van de bijeenkomst zal informatiebeveiliging zijn. Etienne Lemmens van Prae Advies neemt ons mee in onder meer: het opzetten van een onderzoek naar informatiebeveiliging, waar je als onderzoeker tegen aan loopt, hoe ga je om met openbaarmaking van bevindingen en wat is de rol van de raad bij informatiebeveiliging. Na de presentatie is er ruim gelegenheid voor vragen en discussie.

De bijeenkomst zal plaatsvinden bij Seven in Utrecht. Aanmelden kan hieronder.

Vanuit de NVRR is het idee te staan om meer onderling met elkaar over inhoudelijke zaken te spreken, vandaar dat we vanaf 2022 webinars organiseren. Het eerste webinar ging over kennis maken met de raad. Dit tweede webinar zal over “van Wob naar Woo” gaan. Per 1 mei treed de Woo in werking, een mooie gelegenheid om met elkaar van gedachten te wisselen over wat er in het kader van de Woo allemaal gaat veranderen. Juliette van der Jagt-Jobsen werkzaam als senior juridisch adviseur bij VNG neemt ons mee in de juridische aspecten van de nieuwe wet. Zij werkte ook mee aan de handreiking “Van Wob naar Woo” die vanuit de VNG is verschenen.

Het webinar is op 12 mei van 12:15 tot 13 uur. Aanmelden kan hieronder.

Specifieke vragen die je over dit onderwerp graag besproken wil zien, kunnen vooraf gesteld worden via manon.fokke@nvrr.nl.