De leden van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies hebben Steven Oostlander gekozen tot voorzitter. Oostlander werd door het bestuur voorgedragen. ‘Met zijn zeer brede ervaring in het openbaar bestuur en zijn brede netwerk binnen en buiten rekenkamers, is Steven een welkome aanvulling op het bestuur en een goede voorzitter’ zo stelt het bestuur.

Oostlander treedt aan op de dag dat de NVRR haar 20jarig jubileum viert. Hij stelt hier zelf over: ‘We hebben als vereniging de afgelopen 20 jaar gebouwd aan sterke rekenkamers die kwalitatief goede onderzoeken opleveren. Ik ben trots dat ik de komende jaren aan de slag mag als voorzitter van deze mooie vereniging. Ik zie de komende jaren kansen in het versterken van de positie van rekenkamers en het nog verder professionaliseren en uitbouwen van ons lerende netwerk.’

In het dagelijkse leven werkt Oostlander voor Logius, het IT bedrijf van het Rijk als afdelingshoofd stelselregie. Daarnaast is hij voorzitter van de rekenkamer Dordrecht en voorzitter van Humanitas Haagland.

De jury voor de Goudvink heeft een nieuwe voorzitter, Laurens de Graaf, burgemeester van Lopik. Niet alleen draagt De Graaf rekenkamerwerk vanuit zijn huidige rol een warm hart toe, hij is zelf in het verleden ook ruim vijf jaar lid geweest van de rekenkamer Gorinchem. Daarnaast is De Graaf voor een halve dag per week als docent verbonden aan de opleiding bestuurskunde van de Universiteit van Tilburg. Daarmee brengt hij vanuit zowel de wetenschap als rekenkamers zeer waardevolle kennis en ervaring aan tafel. Het bestuur van de NVRR is verheugd dat De Graaf het voorzittersstokje over wil nemen van Koos Janssen en ziet uit naar de samenwerking!

De Algemene Rekenkamer heeft vandaag bekend gemaakt dat zij onderzoek gaan doen naar de energiebesparingsplicht bij bedrijven. Omdat dit een thema is dat landelijk, regionaal en lokaal relevant is, trekken de Algemene Rekenkamer en de NVRR hier samen in op. Het DoeMee onderzoek 2024 zal over de energiebesparingsplicht gaan en in samenwerking met de Algemene Rekenkamer vormgegeven worden. Zo kunnen beide onderzoeken elkaar versterken.

De rekenkamers van Arnhem, Groningen en Heerlen doen gezamenlijk een langjarig onderzoek naar de resultaten en effecten van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV), ieder in hun eigen gemeente. Het belangrijkste doel van het gezamenlijke langjarige rekenkameronderzoek is de gemeenteraden door de jaren heen te ondersteunen bij hun kaderstellende en controlerende taken voor dit programma. Het eerste deelonderzoek is erop gericht de gemeenteraad inzicht te geven in de startsituatie en de lokale invulling van het programma.

De rijksoverheid heeft het NPLV opgezet om de komende 20 jaar samen met 19 gemeenten en andere lokale partijen de leefbaarheid en veiligheid in 20 focusgebieden weer op orde te krijgen en de bewoners meer perspectief te bieden. In deze kwetsbare stedelijke gebieden hebben inwoners namelijk bovengemiddeld te maken met onder meer armoede, schulden, gezondheidsproblemen, overlast, schrale woonomstandigheden en (gevoelens van) onveiligheid. Jongeren die in deze gebieden opgroeien hebben meer kans op een lager schoolniveau, voortijdig schoolverlaten, een lager betaalde baan en het vertonen van normoverschrijdend gedrag. Heerlen-Noord, Groningen Noord en Arnhem Oost behoren tot de 20 focusgebieden.

Het NPLV is in juli 2022 gestart. Uitgangspunt is samenwerking en ontschotting tussen de verschillende ministeries op landelijk niveau en een integrale gebiedsgerichte werkwijze op lokaal niveau. Doel van een integrale werkwijze en ontschotting is dat verschillende gelstromen gecoördineerd worden ingezet. Per focusgebied wordt hiertoe een alliantie opgezet van overheid en maatschappelijke organisaties, zoals woningbouwcorporaties, onderwijsinstellingen en politie.

De rekenkamers van Heerlen, Arnhem en Groningen gaan dit grote landelijke programma in hun eigen gemeente langjarig volgen. Omdat het NPLV veelomvattend, langjarig en complex is, voert elke rekenkamer eerst een startonderzoek uit. Doel van het startonderzoek is inzicht verkrijgen in de wijze waarop de gemeente lokaal het NPLV opzet en invulling geeft en op welke wijze de gemeenteraad haar rol kan vervullen. Daarmee bieden de rekenkamers inzicht in de beleidsmatige, financiële en governance kaders van het programma en de informatievoorziening over de voortgang aan de gemeenteraad. Actuele vragen betreffen ook de financiering vanuit het Rijksprogramma waarover nog veel onduidelijkheid bestaat. Bekend is dat er een beroep zal worden gedaan op diverse Rijksbudgetten, zoals het Volkshuisvestingsfonds en de Regiodeals.
Er is een opzet gekozen waarbij ook andere rekenkamers van NPLV-gemeenten bij het onderzoek aan kunnen sluiten. De samenwerking met andere rekenkamers zal overzicht geven van wat werkt in de verschillende lokale programma’s en biedt de mogelijkheid om van elkaar te leren.

Koos Janssen, burgemeester van Zeist, was 4 jaar lang de voorzitter van de jury van de Goudvinkprijs. Samen blikken we terug op zijn tijd als juryvoorzitter en de waarde van de Goudvink. De prijs, uitgereikt vanuit de Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR), is een prijs voor het beste rekenkamerrapport. De vink staat symbool voor het ‘afvinken’ van criteria waaraan het gevoerde bestuur moest voldoen. Waar eerder vooral technisch werd gekeken, zijn later meer criteria mee gaan tellen voor de Goudvink.

Download hieronder het volledige artikel in PDF formaat.

Silvi Joosten en Gerard Lappee zitten in het transitieteam dat de afgelopen maanden hard gewerkt heeft aan de modelverodening samen met de VNG. Zij hebben ook een model gemeenschappelijke regeling, onderzoeksprotocol en huishoudelijk reglement opgesteld. Silvi is onderzoeker bij gemeenten met een specialisatie in rekenkamerwerk, ze is ook lid van de rekenkamercommissies van Bergen (L), Montferland en Rheden. Gerard is secretaris van de Rekenkamercommissie Wassenaar, Voorschoten, Oegstgeest en Leidschendam-Voorburg en is secretaris van de Provinciale Adviescommissie Leefomgeving. 

Hoe kwamen jullie ertoe om je hand op te steken voor het transitieteam?

Silvi: Ik heb lang als interimmanager gewerkt en ik vind het nog steeds heel boeiend om de consequenties van een verandering te analyseren en daar de meest praktische oplossingen voor te zoeken. Ik wil graag verbeteren, maar ook het goede behouden. En hoe kun je dat beter doen dan hierover mee te denken in een transitieteam?!

Gerard: Onze rekenkamercommissie had al in 2020 de verordening kritisch bekeken en een waslijst met verbetersuggesties aangereikt aan de griffiers. Maar die wilden het liefste aansluiten bij een modelverordening van de VNG. Dus ik dacht: dan moet ik mij gaan bemoeien met het opstellen van de nieuwe modelverordening!

Hadden jullie al ervaring met het maken van bijvoorbeeld een verordening?

Ja, maar dat is toch alweer een hele tijd geleden. Gelukkig heeft de VNG een heel strak format waaraan verordeningen moeten voldoen. Daarnaast hoefde maar weinig in de verordening te worden opgenomen omdat bijna alles al in de Gemeentewet zelf wordt geregeld. In de wet staat wat de gemeenteraad nog in een verordening moet regelen en een meeleesgroep heeft de concept verordening ook nog eens kritisch doorgelezen.

Gerard: Nee, geen enkele ervaring. Gelukkig was één van onze rekenkamercommissieleden jurist. Met haar heb ik regelmatig kunnen sparren.

Het maken van de verordening is natuurlijk achter de schermen gebeurd, hoe gaat zoiets?

Silvi:

Tja, in ieder geval anders dan gedacht. Wij gingen vooral over de inhoud en de VNG over het proces en het juridische format. We hebben leuk met elkaar samengewerkt en kregen veel vrijheid, maar de hele procedure duurde wel lang. En aangezien ik niet echt heel geduldig ben… Maar zeker leuk om een keer mee te maken.

Gerard: Lies van Aelst had contact gelegd met de VNG. Daaruit volgde een digitale kennismaking. Silvi en ik waren in de veronderstelling dat de VNG strakke kaders zou meegeven aan ons. Maar het tegendeel bleek het geval: we hadden eigenlijk heel veel ruimte!

Het uitgangspunt was om de tekst zo kaal mogelijk te maken. Dus hebben we veel tekst geschrapt; zoals tekst die al in de Gemeentewet staat.

Verder voegden we artikelen toe die volgden uit de Wet versterking decentrale rekenkamers.

Ook hebben we jargon zoveel mogelijk omgezet in normale taal.

Als Silvi en ik het eens waren over een concept-versie, dan stuurden we deze naar de VNG. Enkele weken later volgde dan meestal een digitale ontmoeting met de VNG. Zo hebben we sinds oktober 2022 zo’n drie keer met de VNG overlegd. En daarnaast verwerkten we reacties van meelezers (raadsleden, griffiers, het ministerie van BZK VNG, NVRR).

Heeft het maken van deze toolkit voor rekenkamers jullie ook iets gebracht?

Silvi:

Ik vond en vind het nog steeds erg leuk. Vooral de samenwerking met Gerard en Lies is mij heel goed bevallen. We hebben samen gemopperd maar vooral ook veel gelachen en geleerd. De modelverordening en het conceptreglement van orde zijn nu klaar, het voorbeeld onderzoeksprotocol en de voorbeeld gemeenschappelijke regeling ligt bij de meeleesgroep ter beoordeling. Wat nog rest is deze toolkit inclusief de passages uit de Gemeentewet en de verbinding ertussen op de site laten plaatsen. Als dat klaar is, ben ik tevreden en trots op wat Gerard en ik samen, met de hulp van heel wat anderen, hebben opgeleverd.

Gerard: Ja, het inzicht dat je als niet-jurist een zinvolle bijdrage kunt leveren aan het opstellen van juridische documenten. Gewoon een kwestie van kritisch lezen en je gezond verstand gebruiken.

Na een zorgvuldige wervingsprocedure waarbij bestuur en leden betrokken waren, draagt het bestuur Steven Oostlander voor als nieuwe voorzitter voor de NVRR. Steven is voorzitter van de Rekenkamercommissie Dordrecht en was in het verleden voorzitter van de Rekenkamer Amersfoort. In het dagelijks leven is hij afdelingshoofd stelselregie bij Logius en hiervoor werkte hij zo`n 18 jaar voor de organisatie van de Tweede Kamer. Steven wordt op de ALV op 11 oktober voorgedragen voor benoeming.

Meer weten over Steven? https://www.linkedin.com/in/steven-oostlander

De Tweede Kamer heeft op 9 mei 2023 de heer Duisenberg voorgedragen als lid van het college van de Algemene Rekenkamer. Naar aanleiding van consultatie van de collegeleden van de Algemene Rekenkamer wordt de heer Duisenberg, op voordracht van de minister van BZK, tevens benoemd als president.

Pieter Duisenberg is sinds 1 oktober 2017 voorzitter van de Vereniging Universiteiten van Nederland. Daarvoor was hij lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de VVD en zette hij zich in voor goede controle van overheidsuitgaven. Zo heeft hij onder meer voorstellen gedaan voor een betere parlementaire behandeling van de verantwoording door het kabinet over het gevoerde beleid.

Het college van de Algemene Rekenkamer bestaat momenteel uit 2 personen; waarnemend president Ewout Irrgang en collegelid Barbara Joziasse.

Kennisplatform Limburgse Rekenkamers kijkt trots terug op de kennisdelingsbijeenkomst van 2 juni. Gastheer was de Zuidelijke Rekenkamer. Uit Noord-, Zuid- en Midden-Limburg waren rekenkamer- en raadsleden en griffiers afgereisd naar de lichttoren van Eindhoven.

Zoals het hoort in Brabant trapten we af met een worstenbroodje (ook vegan) om daarna snel over te gaan naar de inhoud. Ervaren secretaris Jelly Smink, al meer dan 20 jaar actief als secretaris/onderzoeker van de rekenkamer Nijmegen gaf een mooie inkijk in haar keuken. Dit lokte veel vragen uit van het publiek. De vele vragen en mooie discussies ging naadloos door bij de volgende sprekers, Lies van Aelst (directeur NVRR) en Patrick Jacobs (raadslid Beesel en lid transitieteam NVRR). Deelnemers gingen huiswaarts met vele tips om je als rekenkamer te verbinden met de gemeenteraad zonder je onafhankelijkheid te verliezen en veel antwoorden op hun vragen over de Wet Versterking Decentrale Rekenkamers [link naar veelgestelde vragen invoegen].

Na een korte pauze ging het tweede programma onderdeel over water en hoe dit integraal in vele beleidsvelden een relevant thema is. Zeker voor gemeentelijke rekenkamers is dit als onderzoeksonderwerp nieuw, geen van de deelnemers deed hier eerder onderzoek naar of had water op de onderzoeksplanning staan. Behalve natuurlijk de rekenkamerleden van het Limburgs Waterschap, die ook aanwezig waren.

André Hengeveld onder meer van de rekenkamercommissie waterschap Hollandse Delta nam ons mee in zijn interessante en relevante werkveld. Hij riep de aanwezige rekenkamers op om dit thema op te pakken, met de overheden samen die hier ook mee te maken hebben. Het lijkt misschien niet voor de hand te liggen maar de aanknopingspunten met water zijn, zo vertelde Hengeveld, legio. Hij noemde hierbij duurzaamheid, energietransitie, stikstofproblematiek, woningbouw, et cetera.

Ard Schilder (Zuidelijke Rekenkamer) en Nico op de Laak (rekenkamer Roermond) namen het stokje over in een boeiende discussie, die later nog werd voortgezet onder het genot van een drankje en een hapje.

Het kennisplatform Limburgse rekenkamers en de NVRR organiseren regelmatig interessante landelijke en regionale bijeenkomsten waar je collega`s kunt ontmoeten en inspiratie op kunt doen! Zo organiseert de NVRR op 22 juni en 11 oktober congressen en is er in het najaar van 2023 in Beesel een kennisdelingsbijeenkomst met actuele onderwerpen. We zien je graag daar!

Angelique Hubens (voorzitter Kennisplatform Limburgse rekenkamers), 5 juni 2023